Το βιβλίο, που έχει γράψει και επιμεληθεί ο δημοσιογράφος και συγγραφέας...
Γουόλτερ Αϊζακσον, στην Ελλάδα θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις "Ψυχογιός" και βασίζεται σε περισσότερες από σαράντα συνεντεύξεις που παραχώρησε ο Στιβ Τζομπς σε διάστημα δύο ετών, καθώς και σε συνομιλίες με περισσότερους από εκατό συγγενείς, φίλους, αντιπάλους, ανταγωνιστές και συνεργάτες του.
Συναρπαστική ιστορία
Πρόκειται για μια συναρπαστική ιστορία της ζωής ενός δημιουργικού επιχειρηματία, ο οποίος, με το πάθος του για την τελειότητα και την απαράμιλλη ηγετική του δεινότητα, έφερε επανάσταση σε έξι διαφορετικούς τομείς της βιομηχανίας: τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τις ταινίες κινουμένων σχεδίων, τη μουσική, την τηλεφωνία, τους υπολογιστές αφής και τις ψηφιακές εκδόσεις.
Με τους προσωπικούς του δαίμονες να τον καταδιώκουν διαρκώς, ο Τζομπς συχνά ωθούσε τους γύρω του στην απελπισία. Ωστόσο, η προσωπικότητα και το έργο του δεν μπορούν να διαχωριστούν και δείχνουν να λειτουργούν σαν ένα ολοκληρωμένο, ενιαίο σύστημα, ακριβώς όπως το hardware και το software της Apple.
Ο Στιβ Τζoμπς θεωρούσε τον Τζόναθαν Αϊβ πνευματικό συνεργάτη του γιατί «έπιανε» αμέσως τις ιδέες του.
Ο φημισμένος ντιζάινερ έχει υπογράψει κορυφαία προϊόντα, όπως τα iPod, iPad, iMac, Macbook, καθώς και τη συσκευή που έφερε επανάσταση στην κινητή τηλεφωνία, το iPhone.
Είναι ο άνθρωπος που έκανε τον κόσμο να μιλάει για τον υπέροχο, φυσικό, μινιμαλιστικό σχεδιασμό των προϊόντων του αμερικανικού κολοσσού Apple. Και που βοήθησε το άστρο του Τζομπς να φτάσει ακόμα ψηλότερα...
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 25 - ΑΡΧΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
Είχε κουραστεί από τη φιλοσοφία της εταιρείας
Την παραίτηση του Αϊβ απέτρεψε μια ομιλία του Στιβ
Οταν ο Τζομπς συγκέντρωσε τα ανώτατα στελέχη σε μια εμψυχωτική ομιλία, αφού έγινε iCEO τον Σεπτέμβριο του 1997, μέσα στο ακροατήριο υπήρχε κι ένας ευαίσθητος και παθιασμένος τριαντάχρονος Βρετανός, που ήταν επικεφαλής της σχεδιαστικής ομάδας της εταιρείας. Ο Τζόναθαν Αϊβ ...γνωστός σε όλους ως Τζόνι... σκόπευε να παραιτηθεί. Είχε κουραστεί από την εστίαση της εταιρείας στη μεγιστοποίηση του κέρδους και όχι στη σχεδίαση των προϊόντων. Η ομιλία του Τζομπς τον έκανε να το ξανασκεφτεί. "Θυμάμαι πολύ καθαρά τον Στιβ να ανακοινώνει ότι στόχος μας δεν είναι απλώς να βγάλουμε λεφτά, αλλά και να φτιάξουμε εξαιρετικά προϊόντα", αναφέρει ο Αϊβ. "Οι αποφάσεις που παίρνεις με βάση αυτήν τη φιλοσοφία είναι θεμελιακά διαφορετικές από εκείνες που παίρναμε στην Apple".
Ο Αϊβ και ο Τζομπς γρήγορα θ' ανέπτυσσαν ένα δέσιμο που θα οδηγούσε στη μεγαλύτερη συνεργασία βιομηχανικού σχεδιασμού της εποχής τους. Ο Αϊβ μεγάλωσε στο Κλίνγκφορντ, μια κωμόπολη στο βορειοανατολικό άκρο του Λονδίνου. Αργότερα γράφτηκε στην Πολυτεχνική Σχολή του Νιούκασλ και ταυτόχρονα περνούσε τον ελεύθερο χρόνο του και τα καλοκαίρια σε μια εταιρεία συμβούλων σχεδιασμού. Οταν αποφοίτησε, ο Αϊβ συμμετείχε στην ίδρυση μιας εταιρείας συμβούλων σχεδιασμού στο Λονδίνο, την Tangerine, η οποία εξασφάλισε συμβόλαιο συνεργασίας με την Apple. Το 1992 μετακόμισε στο Κουπερτίνο κι έπιασε δουλειά στο τμήμα σχεδιασμού της Apple. Εγινε επικεφαλής του τμήματος το 1996, έναν χρόνο πριν από την επιστροφή του Τζομπς, αλλά δεν ήταν ευχαριστημένος. Ο Αμέλιο δεν εκτιμούσε ιδιαίτερα το ντιζάιν.
"Δεν υπήρχε εκείνη η αίσθηση ότι φροντίζουμε το προϊόν, επειδή προσπαθούσαμε να μεγιστοποιήσουμε το κέρδος", λέει ο Αϊβ. Οταν ανέλαβε πάλι ο Τζομπς κι έδωσε εκείνη την ομιλία, ο Αϊβ αποφάσισε να παραμείνει. Ομως στην αρχή ο Τζομπς κοίταξε έξω απ' την Apple, αναζητώντας έναν σχεδιαστή παγκόσμιου επιπέδου. Είχε μιλήσει με τον Ρίτσαρντ Σάπερ, που είχε σχεδιάσει το ThinkPad της ΙΒΜ, και με τον Τζορτζέτο Τζουκάρο, που είχε σχεδιάσει τη Ferrari 250 και τη Maserati Ghibli I. Ομως μετά έκανε μια επίσκεψη στο στούντιο σχεδιασμού κι αισθάνθηκε αμέσως να τον συνδέει κάτι με τον ευγενικό και πολύ εργατικό Αϊβ. "Συζητήσαμε διάφορες προσεγγίσεις σε φόρμες και υλικά", θυμάται ο Αϊβ. "Ημασταν στο ίδιο μήκος κύματος. Ξαφνικά κατάλαβα γιατί αγαπούσα την εταιρεία".
Δυο άντρες με κοινό όραμα
Εκφράζονταν μέσα από την απλότητα στο ντιζάιν
Ο Τζομπς μου περιέγραψε αργότερα τον σεβασμό του για τον Αϊβ: Η διαφορά που έχει κάνει ο Τζόνι, όχι μόνο στην Apple, αλλά στον κόσμο, είναι τεράστια. Είναι απίστευτα έξυπνος από κάθε άποψη. Καταλαβαίνει τις επιχειρηματικές έννοιες, τις έννοιες του μάρκετινγκ. Πιάνει τα πάντα ακαριαία ... κλικ! Αν έχω έναν πνευματικό συνεργάτη στην Apple, είναι ο Τζόνι. Αυτός κι εγώ σκεφτόμαστε μαζί τα περισσότερα προϊόντα και μετά αρχίζουμε να φέρνουμε κι άλλους και να τους λέμε: "Πώς σου φαίνεται αυτό;" Καταλαβαίνει την ευρύτερη εικόνα αλλά και τις πιο απειροελάχιστες λεπτομέρειες σε κάθε προϊόν. Ο Τζόνι δεν είναι απλώς ένας σχεδιαστής. Γι' αυτό δουλεύει απευθείας για μένα. Εχει μεγαλύτερη λειτουργική εξουσία από οποιονδήποτε άλλον στην Apple ύστερα από μένα. Δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να του πει τι να κάνει ή να τον διώξει. Ο Αϊβ, όπως και οι περισσότεροι σχεδιαστές, αρέσκεται να αναλύει τη φιλοσοφία και τα βήματα σκέψης που οδήγησαν σ' ένα συγκεκριμένο ντιζάιν. Για τον Τζομπς η διαδικασία ήταν πιο διαισθητική. Εδειχνε μακέτες και σκίτσα που του άρεσαν και πετούσε εκείνα που δεν του άρεσαν. Ετσι ο Αϊβ έβγαζε τα συμπεράσματά του και ανέπτυσσε περαιτέρω τις ιδέες που άρεσαν στον Τζομπς.
Aδελφή ψυχή
Στον Αϊβ ο Τζομπς βρήκε την αδελφή ψυχή του στην αναζήτηση της γνήσιας απλότητας. Ο Αϊβ περιέγραψε τη φιλοσοφία του: Γιατί θεωρούμε ότι το απλό είναι καλό; Γιατί όσον αφορά τα φυσικά προϊόντα θέλουμε να νιώσουμε ότι μπορούμε να τους επιβληθούμε. Καθώς επιβάλλεις την τάξη στην πολυπλοκότητα, βρίσκεις έναν τρόπο για να κάνεις το προϊόν να υποταχθεί σ' εσένα. Η απλότητα δεν είναι απλώς ένα οπτικό στυλ. Απαιτεί να σκάψεις μέχρι τα βάθη της πολυπλοκότητας. Αυτή ήταν η θεμελιώδης αρχή που ασπάζονταν και ο Τζομπς και ο Αϊβ. Το ντιζάιν δεν αφορά απλώς την εμφάνιση ενός προϊόντος. "Στο λεξιλόγιο των περισσότερων ανθρώπων, ντιζάιν σημαίνει το επιφανειακό ...λούστρο...", είπε ο Τζομπς στο Fortune λίγο μετά την ανάληψη της διοίκησης της Apple. "Για μένα όμως τίποτα δεν θα μπορούσε ν' απέχει περισσότερο από το νόημα του ντιζάιν. Ντιζάιν είναι η θεμελιώδης ψυχή ενός ανθρώπινου δημιουργήματος, η οποία εκφράζεται μέσα από διαδοχικά εξωτερικά στρώματα".
Αγνά... προϊόντα
Η σύνδεση ανάμεσα στο ντιζάιν ενός προϊόντος, στην ουσία του και στην κατασκευή του εκφράστηκε από τον Τζομπς και τον Αϊβ όταν ταξίδεψαν στη Γαλλία και μπήκαν σ' ένα κατάστημα με σκεύη κουζίνας.
- Ο Αϊβ πήρε ένα μαχαίρι που του άρεσε, αλλά μετά το άφησε κάτω απογοητευμένος. Ο Τζομπς έκανε το ίδιο. "Προσέξαμε και οι δύο μια μικροσκοπική ποσότητα κόλλας ανάμεσα στη λαβή και τη λεπίδα", θυμάται ο Αϊβ.
- Συμφώνησαν ότι το καλό ντιζάιν του μαχαιριού είχε καταστραφεί από τον τρόπο κατασκευής του. "Δεν μας αρέσει να βλέπουμε ότι τα μαχαίρια μας είναι ενωμένα με κόλλα", είπε ο Αϊβ. "Και οι δύο νοιαζόμαστε για τέτοια πράγματα, που υποβαθμίζουν την ουσία ενός σκεύους κι έχουμε κοινές απόψεις σ' αυτό το θέμα, ότι τα προϊόντα πρέπει να φαίνονται αγνά".
Η στενή συνεργασία με τον Τζόναθαν Αϊβ
Το στούντιο όπου βασιλεύει ο Τζόνι Αϊβ, στο ισόγειο του δεύτερου κτιρίου της οδού Ινφινιτ Λουπ στο κτιριακό συγκρότημα της Apple, προστατεύεται από φιμέ τζάμια και μια βαριά, κλειδωμένη πόρτα.
Σχεδόν κάθε μέρα, όταν ο Τζομπς ήταν υγιής κι ερχόταν στο γραφείο, έτρωγε μεσημεριανό με τον Αϊβ και μετά εμφανιζόταν στο στούντιο το απόγευμα. Μόλις έμπαινε, μπορούσε να κοιτάξει στα τραπέζια και να δει τα προϊόντα στη γραμμή παραγωγής, να διακρίνει αν ταιριάζουν με τη στρατηγική της Apple και να επιθεωρήσει την εξέλιξη του ντιζάιν στον καθένα. Συνήθως σ' αυτό το στάδιο ήταν μόνο οι δυο τους, ενώ οι άλλοι σχεδιαστές κοιτούσαν απ' τα γραφεία τους. Ο Αϊβ περιγράφει τη συνήθη διαδικασία: Αυτή η μεγάλη αίθουσα είναι το μέρος της εταιρείας όπου μπορείς να κοιτάξεις γύρω σου και να δεις όλα όσα έχουμε σ' επεξεργασία.
Συνολική εικόνα
Οταν έρχεται ο Στιβ, κάθεται σ' ένα από αυτά τα τραπέζια. Αν δουλεύουμε ένα καινούργιο iPhone, για παράδειγμα, μπορεί να καθίσει σε ένα σκαμνί και να αρχίσει να παίζει με τα διάφορα μοντέλα, να τα πιάνει και να τα ζυγίζει στα χέρια του και να λέει ποια του αρέσουν καλύτερα. Μετά θα περάσει από τα άλλα τραπέζια, μόνο μ' εμένα μαζί του, για να δει πού κινούνται τα άλλα προϊόντα. Ετσι μπορεί να σχηματίσει μια εικόνα για όλη την εταιρεία, το iPhone και το iPad, τον iMac και τα φορητά και ό,τι άλλο εξετάζουμε. Αυτό τον βοηθά να δει πού διοχετεύει την ενέργειά της η εταιρεία και πώς συνδέονται τα πράγματα μεταξύ τους.
Ενα μεγάλο μέρος της διαδικασίας σχεδιασμού είναι μια συνομιλία, ένα πάρε-δώσε γύρω απ' τα τραπέζια κι ένα παιχνίδι με τις μακέτες. Δεν του αρέσει να διαβάζει πολύπλοκα σχέδια.
Θέλει να δει και να πιάσει μια μακέτα. Κι έχει δίκιο. Συχνά ξαφνιάζομαι όταν φτιάχνουμε μια μακέτα και διαπιστώνω ότι είναι χάλια, παρ΄ όλο που στην οθόνη φαίνεται σπουδαία. Εκείνη τη μέρα ο Αϊβ επέβλεπε τη δημιουργία μιας νέας ευρωπαϊκής πρίζας για τον Macintosh. Δεκάδες πλαστικές μακέτες, η καθεμία με μια απειροελάχιστη παραλλαγή, είχαν κατασκευαστεί και βαφτεί, έτοιμες για επιθεώρηση.
Κάποιοι ίσως το βρίσκουν παράξενο ότι ο επικεφαλής σχεδιασμού θα ασχολούνταν με κάτι τέτοιο, αλλά ακόμη και ο Τζομπς είχε αναμειχθεί στον σχεδιασμό. Από τότε που φρόντισε να φτιάξει ένα ειδικό τροφοδοτικό για τον Apple ΙΙ, ο Τζομπς ασχολούνταν όχι μόνο με την ηλεκτρομηχανολογική, αλλά και με τη σχεδιαστική πλευρά αυτών των εξαρτημάτων.
Διπλώματα ευρεσιτεχνίας
Το όνομα του Τζομπς περιλαμβάνεται στο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας του λευκού μετασχηματιστή ("τούβλο") που χρησιμοποιείται στον MacBook, καθώς και της μαγνητικής πρίζας με το ικανοποιητικό "κλικ". Να σημειώσουμε ότι στις αρχές του 2011 ο Τζομπς ήταν ένας από τους εφευρέτες σε 212 διαφορετικά διπλώματα ευρεσιτεχνίας στις ΗΠΑ. Ο Αϊβ, που έχει το ευαίσθητο ταμπεραμέντο ενός καλλιτέχνη, μερικές φορές ενοχλούνταν όταν ο Τζομπς οικειοποιούνταν τα εύσημα για κάποια ιδέα, μια συνήθεια που έχει ενοχλήσει και άλλους συναδέλφους του από παλιά.
Ο Αϊβ ενοχλείται επίσης όταν κάποιοι παρουσιάζουν τον Τζομπς ως τον άνθρωπο των ιδεών μέσα στην Apple. "Αυτό μας κάνει ευάλωτους ως εταιρεία", λέει ο Αϊβ με σιγανή φωνή. Μετά όμως κάνει μια παύση και αναγνωρίζει τον ρόλο που παίζει ο Τζομπς. "Σε πολλές άλλες εταιρείες, οι ιδέες και το εξαιρετικό ντιζάιν χάνονται στη διαδικασία. Οι ιδέες που προέρχονται από μένα και την ομάδα μου θα ήταν εντελώς ανώφελες αν δεν ήταν εκεί ο Στιβ να μας σπρώχνει, να δουλεύει μαζί μας και να υπερνικά κάθε αντίσταση για να μετατρέψει τις ιδέες μας σε προϊόντα".
Μαρίνα Ζιώζιου
marina@pegasus.gr
Πείτε ελεύθερα τη δικιά σας άποψη με τα σχόλια σας